همدم روح

برنامه ­های توانبخشی برای کنترل خستگی، نتایج مثبتی دارد.

برخی از انجمن­ های ام اس، برنامه­ های گروهی حضوری یا گفتگوهای تلفنی را پیشنهاد می­کنند که در کنترل خستگی ناشی از ام اس مؤثر هستند. این موارد عبارتند از:

– استفاده از نیمکت یا صندلی حمام برای کا انرژی مورد نیاز جهت استحمام.

– اولویت دهی به کارهای ضروری و دلخواه نسبت به کارهای عادی روزمره. به عنوان مثال به دوست خود زنگ بزنید یا قرار ملاقاتی در برون از منزل بگذارید. یکی از افراد مبتلا به ام اس می­گوید:

«من زود خسته می­شوم و به همین دلیل انرژی محدودم را به فعالیت­هایی که دوست دارم اختصاص می­دهم»

– همچنین برنامه­ های توانبخشی دیگری هم هستند که در کاهش خستگی ناشی از ام اس تأثیر مثبت دارند. این برنامه­ ها شامل: تمرین­ های حرکتی و ورزشی هستند که آموزش حفظ تعادل، تمرین با تردمیل و ورزش­های بیضی شکل و همچنین برنامه­ های خود مراقبتی هستند.

– آموزش تکنیک­های ذخیره انرژی که باید پیش از تمام شدن انرژی انجام شوند.

برای مثال:« بدون این که احساس گناه کرده و با این کار انرژی خود را هدر دهید، فرصت انجام یک کار لذت بخش را به خود بدهید.»

«من امروز عصر باید به یک میهمانی رسمی برم. پس نباید خودمو خسته کنم. ترجیح می­دم بیشتر استراحت کنم تا سرحالتر باشم»

• استراحت در ساعات منظم

بیمار به طور منظم در فواصل فعالیت­ها استراحت کوتاهی می­کند.

• پرداختن به فعالیت­های لذت­بخش برای کسب انرژی

به عنوان مثال:«در حال حاضر معاشرت با دوستانم برایم اولویت بیشتری دارد تا تمیز کردن خانه.»

• سازماندهی فعالیت­ ها و خرد کردن آن­ها به طوری که فرد بتواند آن­ها را به دوره­ های کوچکتر تقسیم کند. برای مثال:«اگر قرار است به امورات منزل برسید اولویت بندی کنید که کدام یک ضروری­تر هستند.»

برای مثال نظافت منزل در سه روز به تدریج و گام به گام

• استفاده از تجهیزات کمکی برای کاهش انرژی مورد نیاز برای انجام وظایف

به عنوان مثال، بریسِ پا، عصا یا واکر می­تواند میزان انرژی مورد نیاز برای راه رفتن را کاهش دهد. بسیاری از ابزارهای کمکی می­توانند فقدان قدرت و چابکی دست را جبران کنند.

• استفاده از پنکه یا لباس­ های خنک جهت ممانعت از بالا رفتن بیش از حد گرمای بدن
• استفاده از روش تمدد اعصاب (ریلکسیشن)
• خواب کافی شبانه
• سازماندهی یا اصلاح محیط خانه، ماشین یا محل کار جهت به حداقل رساندن انرژی مصرفی مانند شستن لباس در ماشین لباس­­شویی و شستن ظروف در ماشین ظرف شویی

 توصیه ­های مهم برای بهبود عملکرد جنسی

– مشاور با افراد متخصص – در اولین جلسه با پزشک، مشکل خود را واضح مطرح کنید تا در همان مراحل اولیه روش­های درمانی مناسب و یا آموزش­های مورد لزوم را دریافت نمایید.

– فعالیت جنسی در زمان مناسب به ویژه زمانی که سرحال هستید

– کشف نقاط حساس بدن

– اجرای تمرینات ورزشی کی ژل – که به تمرینات لکن خاصره هم معروف است کی ژل موجب تقویت و انعطاف ناحیه عضلات لگن خاصره شخص می_­شود و در اشخاصی که دچار عوارضی از قبیل بی­اختیاری ادراری و یا دفع مدفوع هستند تا حدودی مؤثر واقع می­شود مثلاً می­توان در حالت نشسته و یا خوابیده عضلات ناحیه لگن را برای مدت زمان کوتاه (چند ثانیه) به حالت انقباض در آورد. این تمرین را چند بار در طول روز انجام دهید.

توصیه­ های عمومی برای ورزش در افراد مبتلا به MS

در گذشته به افراد مبتلا به ام اس توصیه می­شد که برای جلوگیری از بدتر شدن علایم ام اس، استراحت کنند. اما مطالعات جدیدتر نشان می­دهد که ورزش برای افراد مبتلا به ام اس بی­ خطر بوده و می­تواند منجر به رفع خستگی و تنش شود.

با این حال در زندگی روزمره، شروع و ادامه­ ی برنامه ورزشی اغلب برای افراد مبتلا به ام اس دشوار است. ممکن است دسترسی آن­ها به تجهیزات ورزشی و همچنین توانایی استفاده از دستگاه­های ورزشی مختلف برای آن­ها محدود باشد. معمولاً شدت و مدت زمان تمرینات ورزشی که به افراد توصیه می­شود ، نیز کافی نیست، در بسیار موارد، برای نتیجه­ گیری بهتر باید یک برنامه­ ی ورزشی شخصی برای تأمین نیازهای فرد بیمار در نظر گرفته شود.

تأثیر مثبت ورزش بر خستگی سریعاً بروز نمی­کند و حتی ممکن است در ابتدای برنامه­ ی ورزشی علایم ام اس موقتاً تشدید شوند. این امر گاهی منجر به کنار گذاشتن ورزش می ­شود، اما با تنظیم شدت و مدت ورزش می­توان میزان تحمل فرد را به تدریج بالا برد. ممکن است نوسانات روزانه یا دوره­ای علایمِ بیماری در انجام برنامه­ی ورزش روزانه اختلال ایجاد کند اما رعایت موارد زیر به حل مشکلات کمک می­کند.

• با ورزش­های سبک شروع کنید و آرام آرام به سمت ورزش­های دشوار پیش بروید. در شروع بهتر است مدت زمان ورزش کوتاه باشد و به تدریج بر شدت آن بیفزایید (مثلاً، هر هفته فقط چند دقیقه به مدت آن بیافزایید).
• طبق یک برنامه منظم هر روز ورزش کنید و اگر چنین چیزی ممکن نیست حداقل سه بار در هفته ورزش کنید. برای انگیزه­ مند شدن هر چه بیشتر بهتر است روزانه ورزش های متفاوتی انجام دهید.
• برای ورزش، حرکات یا دستگاه­ هایی را انتخاب کنید که بی­خطر و قابل تحمل باشند. به عنوان مثال، بهتر است افرادی که دچار اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل هستند، حرکات ایروبیک را به جای تردمیل، روی یک دوچرخه ثابت انجام دهند. دوچرخه­ های ثابت خوابیده برای افرادی که دچار کمردرد یا ضعف جسمانی هستند مفیدند.
• زمانی را برای ورزش انتخاب کنید که متناسب با برنامه­ ی روزمره و سطحِ انرژی روزانه­ تان باشد. بسیاری از افراد ورزش صبحگاهی را قبل از شروع فعالیت­های روزانه ترجیح می­دهند، چون در این زمان انرژی و انگیزه فرد در سطح مطلوبی قرار دارد.
• در اتاقی که دارای تهویه یا پنکه است ورزش کنید و لباس­های خنک بپوشید تا دمای بدنتان بیش از حد بالا نرود.
• ورزش کردن در آب نیز به دلیل آسان­تر شدن حرکت و آرامش بخش بودن آن مفید است. توجه داشته باشید که دمای آب نباید خیلی بالا باشد و دمای بین ۲۷ تا ۲۹ درجه سانتی­گراد (۸۰ تا ۸۴ درجه فارنهایت) مناسب است.
• ورزش­های گوناگونی (نظیر ایروبیک، تمرینات مقاومتی و یوگا) بر روی احساس خستگی و کیفیت زندگی اثرات مثبتی دارند.

ورزش میزان تندرستی و عملکرد جسمانی افراد مبتلا به ام اس را بهبود می­بخشد.

– ورزش: خُلق، سلامت و کیفیت زندگی افراد مبتلا به ام اس را بهبود می­بخشد.

• اگر با یک دوست یا گروهی ورزش کنید، انگیزه ­ی بیشتری برای ورزش پیدا می­کنید. به علاوه فرصتی برای تعامل اجتماعی نیز فراهم می­شود. در مواردی نظارت یک مربی جهت راهنمایی در استفاده از تجهیزات ورزشی، روشن یا خاموش کردن بی­ خطر دستگاه­ ها و انجام برخی حرکات ورزشی ضروری است.

مراقبت­های پرستاری

توصیه­ های پرستاری زیر به کاهش درد و رنج و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به ام اس کمک می­کند.

– محیط زندگیتان بهتر است خنک باشد.

– وزن متعادلی داشته باشید.

– استرس و فشار روحی و جسمی نداشته باشید. همیشه امیدوار باشید، به خودتان بگویید بالاخره روزی می­توانم ام اس را از پای در آورم.

– استراحت کافی داشته باشید – خستگی یکی از علایم شایع در بیماری ام اس است. استراحت کافی به کاهش خستگی کمک می_­­کند.

– خواب مناسب داشته باشید– خواب فرآیندی طبیعی است که بطور منظم در هر بیست و چهار ساعت اتفاق می­افتد و در حالت خواب نسبت به اتفاقات اطراف خود ناآگاه است. بی­خوابی یک علامت شایع در بیماران مبتلا به ام اس است که می­تواند منجر به خستگی شدید در طول روز شود. بی­خوابی ممکن است به دلیل اختلالات مثانه، اسپاسم عضلانی، افسردگی و فاکتورهای دیگری به ­وجود آید که باید بررسی شود. شناسایی فاکتورهای مستعدکننده­ ی بی­ خوابی نقش مهمی در درمان و یا کاهش عوارض ام اس خواهد داشت.

– در حمام از آب داغ استفاده نکنید و نیز سونا نگیرید. وقتی خسته شدید کافیست به حالت درازکش دربیایید و استراحت کنید.

– ورزش­ های کششی انجام دهید.

– مطالب مهم را یادداشت کنید تا به دلیل فراموشی در دردسر نیفتید.

– از توالت فرنگی با جایگاه بلندتر استفاده کنید.

– برای جلوگیری از عفونت ادراری مایعات فراوان به اضافه ویتامین سی استفاده کنید.

– مثانه خود را تمرین دهید تا ادرار را نگهدارد. هر دو ساعت یکبار مایعات بنوشید و هر سی دقیقه خود را وادار کنید که به توالت بروید، با این کار عضلات مثانه به انقباض و انبساط عادت می­کنند و این روش از احتباس یا بی ­اختیاری ادرار به میزان زیادی جلوگیری می­کند.

– برای جلوگیری از دوبینی یا پتوز (افتادگی پلک) از عینک­ های منشوری استفاده کنید.

– از کارهای روزانه تون لیست تهیه کنید و اولویت بندی کنید و صبح­ها که توان بیشتری دارید، کارهای مهمتر رو انجام دهید.

– دکوراسیون منزل را تغییر دهید محیط را امن تر کنید و وسایل مورد نیازتون رو در دسترس قرار دهید.

قانون فرانکل را رعایت کنید: فرانکل اعتقاد داشت که همان­طور که هنگام نوزادی خیلی کارها را برای اولین ­بار یاد گرفتیم باز هم می­توانیم با تلاش و تمرین و با استفاده از توانایی­های باقی­مانده کارهای دیگری را یاد بگیریم.